2025 අංක 13 දරන විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත් කෙටුම්පත පසුගිය අගෝස්තු 07 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේ දී සම්මත විය.
මෙම විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත් කෙටුම්පත සඳහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 79 ව්‍යවස්ථාව ප්‍රකාරව කථානායක වෛද්‍ය ජගත් වික්‍රමරත්න මහතා පසුගිය අගෝස්තු 15 දින සිය සහතිකය සටහන් කළ අතර ඒ අනුව මෙම විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත් කෙටුම්පත 2025 අංක 13 දරන විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත ලෙස බලාත්මක වේ. මෙම පනත මගින් 82 වන අධිකාරය වූ විනිමය පත්‍ර ආඥාපනත නවීකරණය කර සමකාලීන බැංකු කටයුතු සමඟ සමගාමී කිරීම අරමුණු කොට ඇත.
මෙම පනත මගින් වංක හා වැරදි සහගත චෙක්පත් අණකරුවන් සම්බන්ධයෙන් සාපරාධී වගකීම් පැනවීමට හැකියව පවතී. එමෙන්ම, නීත්‍යානුකූලව අවසරලත් ආකාරයට එදිනෙදා ව්‍යාපාරික කටයුතුවලදී නව්‍ය ලෙස හා නීතියට අනුකූල වන පරිදි විනිමය බිල්පත් භාවිතා කිරීම පිණිස පහසුකම් සලසන අතර චෙක්පත් ඉලෙක්ට්‍රොනිකව ඉදිරිපත් කිරීමට අදාළ විධිවිධාන සලසා ඇත.
නව පනත ප්‍රකාරව චෙක්පතක් අගරු වීමට අදාළව චෙක් පතේ සඳහන් මුදල් ප්‍රමාණයට සමාන දඩයකට හෝ වසර 02 ක් නොඉක්මන කාලයක දෙයාකාරයෙන් එක් ආකාරයක බන්ධනාගාර ගත කිරීමට හෝ ඒ දඩය සහ බන්ධනාගාර ගත කිරීම යන දඬුවම් දෙකටම යටත් විය යුතු බව සඳහන් වේ. තවද, ඉහත කී දඬුවමට අතිරේක වශයෙන් වින්දිතයන් ආරක්ෂා කරලීමේ පනත ප්‍රකාරව වන්දි සලකා බැලීමේ හැකියාවද මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය සතුව පවතින බව සඳහන්ය.
සමාජ මාධ්‍ය සටහනක් තබමින් අධිකරණ විනිසුරුවරයෙකු වන මංජුල කරුණාරත්න මහතා මෙම පනත සම්බන්ධයෙන් පුළුල් පැහැදිලි කිරීමක් කර ඇත. අදාළ සම්පූර්ණ සටහන පහතින් දැක්වේ.
2025 අංක 13 දරණ විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත සම්මත වීමෙන් අනතුරුව, චෙක් පත්‍රයක් අගරු වීම සම්බන්ධයෙන් මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයක් ඉදිරියෙහි තවදුරටත් සංශෝධිත පරිදි වූ 1990 අංක 02 දරණ ණය ආපසු අයකර ගැනීමේ (විශේෂ විටිවිධාන) පනතේ 25 වන වගන්තිය ප්‍රකාරව නඩු පැවරිය හැකි වන්නේ ද?
ඒ යටතේ ඉහත කී කරුණට අදාළව කරුණු සලකා බැලීම යටතේ, ඊට අදාළව ප්‍රථමයෙන් මාගේ අවධානය 2025 අංක 13 දරණ විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනතින් සංශෝධිත 1927 අංක 25 දරණ විනිමය පත්‍ර ආඥා පනතේ (Bills of Exchange ordinance No. 25 of 1927) 82(අ) උප වගන්තියේ සිට 82(ඊ) උපවගන්තිය දක්වා වන ප්‍රතිපාදන වෙත යොමු කර සිටිමි.
ඒ අනුව කරුණු සලකා බැලීමේදී, “විශේෂ පනතක් සාමාන්‍ය පනතක් අභිබවා ක්‍රියාත්මක වේ” (“generalia specialibus non derogant”) නමැති සිද්ධාන්තය ප්‍රකාරව [ඉහතින් සඳහන් 2025 අංක 13 දරණ විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත ක්‍රියාත්මක වන දිනය වශයෙන් සඳහන් 2025 අගෝස්තු මස 15 වන දින සිට] චෙක්පත් අගරුවීම සම්බන්ධයෙන් විශේෂිත ප්‍රතිපාදන ඇතුළත්, සංශෝධිත පරිදි වූ 1927 අංක 25 දරණ විනිමය පත්‍ර ආඥා පනතෙහි සඳහන් ඉහත කී ප්‍රතිපාදන, සංශෝධිත පරිදි වූ 1990 අංක 02 දරණ ණය ආපසු අයකර ගැනීමේ (විශේෂ විටිවිධාන) පනතේ 25 වන වගන්තිය යටතේ වන ප්‍රතිපාදන ඉක්මවා ක්‍රියාත්මක වේ.
ඒ යටතේ ඉහත කී “විශේෂ පනතක් සාමාන්‍ය පනතක් අභිබවා ක්‍රියාත්මක වේ” යන සිද්ධාන්තය Kalahei Padi Kankanamage Samudrika Udayangani Amarasinghe and another Vs. Colombo Trust Finance PLC and Others [WP/HCCA/ COL/23/2017/RA, Decoded on 03/10/2018] දරන නඩු තීන්දුව යටතේ මනාව විග්‍රහ කොට ඇත.
ඒ අනුව කරුණු සලකා බැලීමේදී, 2025 අංක 13 දරණ විනිමය පත්‍ර (සංශෝධන) පනත සම්මත වීමෙන් අනතුරුව, චෙක් පත්‍රයක් අගරු වීම සම්බන්ධයෙන් මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයක් ඉදිරියෙහි තවදුරටත් සංශෝධිත පරිදි වූ 1990 අංක 02 දරණ ණය ආපසු අයකර ගැනීමේ (විශේෂ විටිවිධාන) පනතේ 25 වන වගන්තිය ප්‍රකාරව නඩු පැවරිය නොහැකි වන බව පැහැදිලි නෛතික තත්ත්වයකි. ( ඉහත කී සංශෝධිත පනත ක්‍රියාත්මක වීමට ප්‍රථම එනම්, 2025 අගෝස්තු මස 15 වන දිනට ප්‍රථම පැමිණිලි ගොණු කරන ලද නඩුකර සම්බන්ධයෙන් ඉහත කී නෛතික තත්ත්වය අදාළ නොවේ.)
ඒ අනුව චෙක් පත්‍රයක් අගරුවීමට අදාළව වර්ථමානයේදී අදාළ වන නෛතික තත්ත්වයන්, පරිශීලනයෙහි පහසුව පිණිස පහත සඳහන් උප මාතෘකා ඔස්සේ පහත සඳහන් පරිදි සාකච්ඡා කරලීමට අපේක්ෂා කරමි.
සුරැකුමක් වශයෙන් ලබා දෙන ලද චෙක් පත්‍රයක් සම්බන්ධයෙන් හෝ අගනා ප්‍රතිෂ්ඨාවකින් තොරව ත්‍යාගයක් වශයෙන් ලබා දෙන ලද චෙක් පත්‍රයක් අගරු වීම සම්බන්ධයෙන් මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයක් ඉදිරියෙහි නඩු පැවරිය හැකි වන්නේ ද?
ඉහත කී කරුණ තීරණය කරලීම වැදගත් වන්නේ, වර්ථමානය වන විට මුදල් පොලියට ලබාදෙන තැනැත්තන් විසින් චෙක් පත්‍ර සුරැකුමක් වශයෙන් ලබාගෙන ණය නොගෙවීම මත එකී චෙක් පත්‍ර යටතේ, පොලිසිය මගින් සහ පුද්ගලික පැමිණිලි මගින් මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයෙහි නඩු පැවරීම සුලබව සිදුවන බැවිනි.
කෙසේ නමුදු, ඉහත කී සංශෝධිත පරිදි වූ 1927 අංක 25 දරණ විනිමය පත්‍ර ආඥා පනතේ 82(අ)(1) වගන්තිය ප්‍රකාරව, චෙක් පත්‍රයක් අගරුවීම සම්බන්ධයෙන් මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයක් ඉදිරියෙහි නඩු පැවරිය හැකිවන්නේ, “යම් ණයක් හෝ වෙනත් බැඳීමක් සම්පූර්ණයෙන්ම හෝ ඉන් කොටසක් නිදහස් කිරීම සඳහා” අණකරන ලද චෙක්පත්‍රයක් අගරුවීම සම්බන්ධයෙන් පමණි.
(අ) චෙක් පත්‍රය සුරැකුමක් වශයෙන් ලබා දෙන ලද බව,
(ඇ) ණයක් හෝ වෙනත් බැඳීමක් නොමැතිව (අගනා ප්‍රතිෂ්ඨාවක් නොමැතිව) ලබාදෙන ලද බව, මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයක් ඉදිරියෙහි විත්තිවාචක ලෙස ඉදිරිපත් කරනු ලැබිය හැකි වේ.
කෙසේ නමුදු, ඉහත කී විත්තිවාචකය ඔප්පු කරලීමේ භාරය විත්ති පාර්ශ්වය වෙත පවතින අතර, පනතේ 82(ඉ) වගන්තිය ප්‍රකාරව, එලෙස ඔප්පු කරනු ලබන තෙක්, අදාල චෙක්පත අණකරු වෙතින් “යම් ණයක් හෝ වෙනත් බැඳීමක් සම්පූර්ණයෙන්ම හෝ ඉන් කොටසක් නිදහස් කිරීම සඳහා ලද බව” පූර්ව නිගමනය කරනු ලැබේ.
“චෙක් පත්‍රයක් අගරු වීම” යන්නෙන් අදහස් වන්නේ කුමක්ද?
ඒ යටතේ කරුණු සලකා බැලීමේදී,
(අ) චෙක් පතට ගෙවීම සඳහා ගිණුමේ බැරට පවතින මුදල් ප්‍රමාණය ප්‍රමාණවත් නොවීම හෝ,
(ආ) බැංකුවෙන් ලබාගෙන ඇති අයිරා පහසුකම ඉක්මවා තිබීම හෝ,
(ඇ) වසා දැමූ ගිණුමකින් චෙක් පත නිකුත් කර තිබීම හෝ,
(ඈ) නීත්‍යානුකූල හේතුවක් නොමැතිව අණකරු විසින් නිකුත් කරන ලද චෙක්පත ඔහු විසින් ප්‍රතිනියෝග කර තිබීම හේතුවෙන්, බැංකුව මගින් අදාල චෙක් පතට මුදල් නොගෙවා ආපසු ලබා දෙන ලද අවස්ථාවක, එකී චෙක් පත්‍රය අගරු වූ ලෙස සැලකේ.
චෙක් පත්‍රයක් අගරු වීම සම්බන්ධයෙන් නඩු පැවරීම යටතේ වන පූර්ව අවශ්‍යතා.
(1) චෙක් පත අණ කරන ලද දින සිට මාස 06 ක් තුළ හෝ එහි මුහුණතෙහි සඳහන් කර ඇති වලංගු කාලසීමාව තුළ ගෙවීම පිණිස ඉදිරිපත් කරනු ලැබ තිබිය යුතුය.
මේ යටතේ චෙක් පත්‍රයෙහි සඳහන් දිනය යෙදීම, අණකරු සිදුකොට නොමැත්තේ නම් හා එය ණය හිමියා විසින් යොදනු ලැබ ඇති බව සාක්ෂි සහිතව ඔප්පු කළ හැකි වන්නේ නම්, එකී කරුණ විත්තිවාචකයක් ලෙස ඉදිරිපත් කළ හැකි කරුණකි.
(2) චෙක් පත ඉහත කී ප්‍රකාරව අගරු වූ බව බැංකුව (රැස් කරන බැංකුව හෝ අණලාභී බැංකුව) විසින් දැනුම් දුන් දින සිට දින 90 ක් ඇතුළත, චෙක් පතෙහි වටිනාකම ගෙවීම සඳහා අණකරු වෙත ලිඛිතව ඉල්ලීමක් සිදු කළ යුතුය.
(3) එකී ඉල්ලීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් චෙක්පතේ අණකරු විසින් එකී ඉල්ලීමේ දින සිට දින 90 ක් ඇතුළත, චෙක්පතේ ආදායකයාට (චෙක් පත්‍රයෙහි මුහුණත නම සඳහන් තැනැත්තා) හෝ යථාකාල ධාරකයා (චෙක්පත ගනුදෙනු කර ඇති විටෙක හෝ ආදායකයා වශයෙන් නමක් සඳහන් නොවන විටෙක, මුදල් අය විය යුතු තැනැත්තා) වෙත ගෙවීමට අපොහොසත් වියයුතුය.
(4) ඒ අනුව ගෙවීම් සිදුකර ලීමට අපොහොසත්ව ඇති අවස්ථාවක, එතැන් සිට දින 30ක් ඇතුළත නඩු පවරනු ලැබිය යුතුය.
චෙක්පතක් අගරුවන ලද බවට වන තීරණාත්මක සාක්ෂි කවරේද?
(ආ) චෙක්පත තැන්පත් කරළීමට අදාළ තැන්පතු පත්‍රිකාව.
(ඇ) ආපසු ලබාදෙන ලද චෙක්පත.
කුමන මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණයක් ඉදිරියෙහි නඩු පැවරිය යුතු වන්නේද?
(අ) ආදායකයා හෝ යථාකාල ධාරකයා විසින් තම ගිණුමට චෙක්පත්‍රය තැන්පත් කරන ලද විටෙක, එම ගිණුම පිහිටි බැංකු ශාඛාව පිහිටා ඇති ප්‍රදේශයට අදාළ මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණය ඉදිරියෙහි හෝ,
(ආ) චෙක්පත ගෙවීම සඳහා අණ ලැබූ බැංකු ශාඛාව වෙත ඉදිරිපත් කරන ලද අවස්ථාවකදී, එකී අණ ලැබූ බැංකු ශාඛාව පිහිටා ඇති ප්‍රදේශයට අදාල මහෙස්ත්‍රාත් අධිකරණය ඉදිරියෙහි නඩු පැවරිය යුතුය.
චෙක් පත්‍රයක් අගරුවීම සම්බන්ධයෙන් වන දණ්ඩනය.
මේ යටතේ චෙක් පතේ සඳහන් මුදල් ප්‍රමාණයට සමාන දඩයකට හෝ වසර 02 ක් නොඉක්මන කාලයක දෙයාකාරයෙන් එක් ආකාරයක බන්ධනාගාර ගත කිරීමට හෝ ඒ දඩය සහ බන්ධනාගාර ගත කිරීම යන දඬුවම් දෙකටම යටත් විය යුතුය.
තවද, ඉහත කී දඬුවමට අතිරේකී වශයෙන් වින්දිතයන් ආරක්ෂා කරලීමේ පනත ප්‍රකාරව වන්දි සලකා බැලීමේ හැකියාවද මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය සතුව පවතී.
චෙක් පත්‍රයක් අගරුවීමට අදාලව අධ්‍යක්ෂකවරයෙකුගේ, හවුල්කරුවකුගේ සහ සංස්ථාගත නොකරන ලද පුද්ගල මණ්ඩලයක සාමාජිකයෙකුගේ වගකීම.
පනතේ 82 (ඊ) වගන්තිය ප්‍රකාරව, චෙක්පත් අගරුවීම සම්බන්ධයෙන් සමාගමක, හවුල් ව්‍යාපාරයක සහ සංස්ථාගත නොකරන ලද මණ්ඩලයක අධ්‍යක්ෂකවරුන්, හවුල්කරුවන් සහ සාමාජිකයින් පටහැනි කරුණු ඔප්පු කරන තෙක් (වරද සිදුකිරීම වැළැක්වීම සඳහා එම අය නිසි උද්යෝගයෙන් ක්‍රියා කරන ලද බවට, අධිකරණය සෑහීමට පත්වන පරිදි ඔප්පු කරන තෙක්) වගකීමට බැඳේ.
The post චෙක් රිටන් වුණොත් වැඩ වරදියි. නව නීති සම්මතයි appeared first on Adaderana Biz Sinhala | Sri Lanka Business News.
